Międzynarodowe Kodeksy Dobrych Praktyk Pszczelarskich

Polanka TV - Pszczele Wieści - o przyrodzie naukowo 020

Odcinek specjalny w którym omawiamy 4 kodeksy dobrych praktyk pszczelarskich w tym 3 organizacji międzynarodowych.

Narodowa Strategia Ochrony Owadów Zapylających Greenpeace

Omawiamy historię powstania Narodowej Strategii Ochrony Owadów Zapylających, która została zainicjowana przez pszczelarzy i organizacje środowiskowe m.in. w odpowiedzi na brak strategii Ministerstwa Rolnictwa w zarządzaniu pszczelarstwem. Piotr jako ówczesny prezes Polanki był jednym z sygnatariuszy. Główne zalecenia kodeksu obejmują ochronę siedlisk, zmianę praktyk rolniczych, minimalizację konkurencji masowo hodowanych pszczół miodnych i trzmieli z dzikimi zapylaczami oraz regulację zdrowia i rejestracji pasiek. Chociaż kodeks powstał w 2018 r. i następnie został zaktualizowany szacujemy, że dotychczas zrealizowano tylko około 10% jego zaleceń. Sugerujemy konieczność większego wysiłku społecznego w promowaniu kodeksu oraz ponownego nacisku na rząd w celu formalnego przyjęcia i wdrożenia krajowej strategii ochrony zapylaczy w pełnej skali.

Dobre Praktyki Dla Pszczelarstwa Odżywalnego (Zrównoważonego) Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa

Następnie omawiamy 270-stronicowy kodeks Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Żywności i Rolnictwa, który zawiera wytyczne dotyczące odżywalnych (zrównoważonych) praktyk pszczelarstwa na całym świecie. Kluczowe punkty obejmują:

• Kodeks podkreśla znaczenie wykorzystywania lokalnych gatunków i podgatunków pszczół oraz unikania introdukcji obcych pszczół, ponieważ nie jest to środowiskowo odżywalne
  
• Aby poprawić odżywalność pszczelarstwa z otaczającym środowiskiem, kodeks zaleca, aby przed inwestowaniem w sprzęt i pszczoły, pszczelarze najpierw zrozumieli swój lokalny rynek i zasoby środowiskowe
• Kodeks popiera wykorzystanie tradycyjnych, lokalnie dostosowanych systemów pszczelarstwa, zwłaszcza w regionach rozwijających się, zamiast narzucania standaryzowanego zachodniego sprzętu
• Kodeks wzywa do obowiązkowej oceny wpływu środowiskowego przed wprowadzeniem nowych gatunków lub podgatunków pszczół czy zwiększeniem liczby rodzin w danym obszarze
• Kodeks promuje zachowanie i wykorzystanie rodzimych podgatunków pszczół, które są bardziej odporne na warunki lokalne i choroby
• Kodeks podkreśla potrzebę skoordynowanych, opartych na społeczności wspólnych praktyk pszczelarskich, zamiast indywidualnego podejścia każdego z pszczelarzy na własną rękę
• Kodeks zaleca holistyczne, zintegrowane podejście do zarządzani roztoczami dręcza pszczelego łączące metody farmaceutyczne i biotechniczne
• Kodeks popiera skrócenie i kontrolowanie łańcucha dostaw miodu: od ekstrakcji do sprzedaży detalicznej
• Kodeks zachęca do promowania i dbania o różne gatunki dzikich zapylaczy w celu poprawy plonów i ich zdolności do podtrzymania (odżywalności / zrównoważenia), a nie skupianie się głównie na zapylaczach zarządzanych przez człowieka jak np. pszczoły miodne czy trzmiele

Kodeks Zdrowia Zwierząt Lądowych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt

Kodeks ten skupia się głównie na zdrowiu i dobrostanie kręgowców. Zauważamy, że kodeks nie obejmuje pszczół, ponieważ pszczoły jako owady nie podlegają formalnym przepisom o dobrostanie zwierząt. Kodeks podkreśla znaczenie obowiązku rejestracji pasiek w celu zapewnienia dobrej opieki weterynaryjnej oraz kontroli pasiek hodowlanych. Zawiera także zalecenia dotyczące dezynfekcji i dezynsekcji. Ogólnie rzecz biorąc Kodeks Zdrowia Zwierząt Lądowych w części o pszczelarstwie zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące nadzoru weterynaryjnego i praktyk sanitarnych w pszczelarstwie poszczególnych chorób pszczół miodnych.

Dobre Praktyki Pszczelarskie Dla Pszczelarstwa Odżywalnego (Zrównoważonego) B-TheNet

Na koniec omawiamy nowy europejski kodeks postępowania dla pszczelarzy, który jest opracowywany w ramach projektu B-TheNet i ma zostać ukończony do 2026 roku. Określa on różne zalecenia dla polskich pszczelarzy, takie jak Kodeks ma na celu zapewnienie najlepszych praktyk dla europejskich pszczelarzy i jest dostępny online dla publicznego dostępu.

• Kluczowe zalecenia dla polskich pszczelarzy obejmują: wybór odpowiedniej lokalizacji pasieki z dala od zanieczyszczeń, pestycydów i hałasu; właściwe utrzymanie pasieki; unikanie obszarów z wysokimi stężeniami roślin alergennych lub toksycznych
  
• Wytyczne dotyczące optymalnego rozmiaru pasieki, utrzymanie odpowiedniej liczby ul i ich rozmieszczenia w celu zapobiegania zatłoczeniu i konkurencji między pasiekami wskazują, że w Polsce te normy są zwykle przekroczone
• Zalecenia obejmują zabezpieczenie pasiek przed kradzieżą oraz właściwe transportowanie pszczół i pasiek w pszczelarstwie wędrownym
• Kodeks rozróżnia między hobbystami / małymi pszczelarzami, a pszczelarzami zawodowymi / komercyjnymi, ustalając różne wytyczne dotyczące rozmiaru dla każdej grupy
• Szczegółowe instrukcje dotyczące właściwej orientacji i odległości uli mają na celu minimalizację dezorientacji pszczół i maksymalizację ich efektywności w zbieraniu nektaru

W  podsumowaniu zauważamy, że zalecenia obejmują tematy istotne zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych pszczelarzy, i sugerujemy, że można zrobić więcej, aby skuteczniej promować i wdrożyć zalecenia kodeksów do praktyki poprzez choćby lepszą komunikację z pszczelarzami i stowarzyszeniami pszczelarskimi

Źródła:

ad 1: https://www.greenpeace.org/static/planet4-poland-stateless/2022/06/2fb1696f-strategia2020.pdf
ad 2: https://www.fao.org/3/cb5353en/cb5353en.pdf
ad 3: https://www.woah.org/en/what-we-do/standards/codes-and-manuals/terrestrial-code-online-access/?id=169&L=1&htmfile=titre_1.9.htm
ad 4: https://www.bthenet.eu/category/good-beekeeping-practices/?_countries=poland

Film powstał dzięki finansowaniu Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”