Pszczoły miodne zaburzają strukturę i funkcjonalność połączeń rośliny – zapylacze

Pszczoła miodna jest na świecie głównym gatunkiem, któremu zawdzięczamy zapylanie roślin uprawnych oraz produkcję miodu.

Jej rola jako zapylacza od dłuższego czasu zajmuje uwagę naukowców, także pod względem ryzyka zmonopolizowania „rynku zapylania”. Od połowy XX wieku notujemy przyspieszony rozwój globalnego pszczelarstwa oraz populacji pszczoły miodnej, mimo spadku liczebności zapylaczy na świecie.

To może mieć wpływ na funkcjonowanie sieci ekologicznych połączeń między roślinami a ich zapylaczami w dzikich ekosystemach.

Z dotychczasowych badań wynika, że pszczelarstwo powoduje zmniejszenie różnorodności tzw. dzikich zapylaczy oraz zaburza system wzajemnych korzyści w relacji roślina – zapylacz, prowadząc do osłabienia interakcji między gatunkami w ekosystemie. Naukowcy uważają, że istnieje ryzyko obniżenia reprodukcji tych gatunków roślin, które mając swoich innych wyspecjalizowanych zapylaczy, są licznie odwiedzane również przez

pszczoły miodne, które jako „liderki” w zapylaniu mają zdolność monopolizowania „usług” w ekosystemie.

Podczas kilkuletnich badań (przeprowadzonych na jednej z wysp oceanicznych Teneryfy) obserwowano pięć modelowych roślin, odwiedzanych zarówno przez pszczołę miodną, jak i inne zapylacze. Okazało się, że dzikie rośliny były słabiej zapylane w obecności, przywiezionych przez pszczelarzy, rodzin pszczoły miodnej, niż gdy pszczół nie było. Za kryterium oceny przyjęto liczbę uzyskanych nasion i ich masę (przebadano tysiące owoców, dziesiątki tysięcy nasion). Badacze przypominają, że wnioski z eksperymentu są ograniczone i dotyczą tylko jednego badanego ekosystemu, gdzie pszczoła miodna została introdukowana.

Naukowcy doszli do wniosku, że działalność pszczelarska prowadząca do koncentracji dużej liczby rodzin pszczoły miodnej na obszarach dzikich może mieć trwały, negatywny wpływ na różnorodność biologiczną, większy niż zakładano wcześniej.

Źródło: A. Valido, M. C. Rodríguez-Rodríguez, P. Jordano, Honeybees disrupt the structure and functionality of plant-pollinator networks, „Scientific Reports” 9/ 2019 (4711); doi.org/10.1038/s41598-019-41271-5

Więcej skrótów badań naukowych po polsku znajdziesz tutaj. Artykuł został pierwotnie opublikowany w numerze miesięcznika Pszczelarstwo w rubryce "Nowe Odkrycia". Dziękuję redakcji Pszczelarstwa za poprawki redakcyjne.