Dręcz: wróg czy towarzysz? - ewolucja tańca pszczelego - AI

Polanka TV - Pszczele Wieści - o przyrodzie naukowo 033

Dręcz pszczeli: złożony pasożyt, wyniszczający pszczoły miodne na całym świecie

Omawiamy różne ciekawe zdolności adaptacyjne dręcza pszczelego. Wbrew pozorom to niewielkie stworzenie cechuje się złożoną biologia. Do jednej ciekawostek należy to, chów wsobny jest ewolucyjną strategią przetrwania i prawdopodobnie pozwala przetrwać populacji dręczy pomimo wysokiej śmiertelności na pasiekach. Pasożyt ten wykorzystuje wprost białka pszczół do budowy własnego jaja co może przypominać trochę biologię u innych pasożytów, a wykorzystaną w filmie "Obcy". Osobiście wyrażam sceptycyzm co do możliwości zrównoważenia obecnych praktyk pszczelarskich. Nawet dzięki lepszemu zrozumieniu biologii Varroa destructor bez radykalnych zmian w zachowaniu pszczelarzy i samym pszczelarstwie, nie uda się moim zdaniem tego dokonać.

Dlaczego, kiedy i gdzie ewoluowała komunikacja poprzez taniec pszczół z rodzaju apis?

Ewolucję tańca pszczół to fascynujący temat. Nie tylko pszczoły miodne tańczą, ale wszystkie pszczoły z rodzaju Apis. Wykonują tańce w celu przekazania informacji o lokalizacji źródeł pokarmu lub miejsc gniazdowania. Taniec obejmuje specyficzne ruchy, które wskazują zarówno kierunek, jak i odległość do danego zasobu. Różne gatunki pszczół, w tym mellipony, opracowały alternatywne metody komunikacji, takie jak ślady feromonowe, które mogą być bardziej niezawodne w określonych kontekstach. Złożoność tańca różni się między gatunkami, a niektóre z nich potrafią komunikować kierunek względem słońca, nawet w ciemności. Inne pszczoły z kolei pokazują tylko kierunek loty tańcząc na poziomej płaszczyźnie fragmentu plastra. I niekoniecznie musi to być bardziej pierwotna cecha tańca. Historia ewolucyjna tego zjawiska jest przedmiotem naukowej debaty, a dane sugerują, że mógłby się on pojawić między, a 20-80 milionów lat temu. W zależności od przyjętej hipotezy.

Przydatność modelu językowego ChatGPT jako mentora pszczelarskiego. Część 2

Druga część oceny naukowców z COLOSS dotycząca potencjalnego użycia modeli językowych AI w tym ChatGPT jako eksperta pszczelarskiego. Badacze zadali konkretne pytanie dotyczące zachowania pszczół miodnych i przeanalizowali odpowiedzi czterech modeli, w tym dwóch wersji ChatGPT oraz dwóch potrenowanych modeli tylko w tym celu. Warto zauważyć, że tylko jeden model zasugerował skonsultowanie się z lokalnym ekspertem, jeśli żadne rozwiązania proponowane przez niego nie zadziałają, co podkreśla ograniczenia AI. Naukowcy podkreślają słabość odpowiedzi udzielanych przez automaty na pytania początkujących. Wyniki wskazują, że potrzebne są znaczące postępy w badaniach nad AI, zanim będzie ona mogła pełnić rolę niezawodnego doradcy pszczelarskiego. Dalej wyrażam swój sceptycyzm co do przyszłej skuteczności istniejących modeli, takich jak ChatGPT, w rolach eksperckich. Już kiedyś z Piotrem dyskutowaliśmy na ten temat tutaj.

Źródła:

ad 1: Traynor KS, Mondet F, de Miranda JR, Techer M, Kowallik V, Oddie MAY, Chantawannakul P, McAfee A. Varroa destructor: A Complex Parasite, Crippling Honey Bees Worldwide. Trends Parasitol. 2020 Jul;36(7):592-606. doi: 10.1016/j.pt.2020.04.004. Epub 2020 May 23. PMID: 32456963.
ad 2: Price, Robbie I'Anson and Christoph Grüter. “Why, when and where did honey bee dance communication evolve?” Frontiers in Ecology and Evolution 3 (2015): n. pag.
ad 3: Fabricius Kristiansen, L., Morawetz, L., Chlebo, R., Gray, A., Mazur, E., Dahle, B., … Brodschneider, R. (2024). COLOSS B-RAP Expert Evaluation of Beekeeping Advice from ChatGPT, Part 2. Bee World, 1–3.

Film powstał dzięki finansowaniu Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”