Zanieczyszczenia wosku a przeżywalność czerwiu pszczelego

Polscy naukowcy przez dwa lata badali wpływ – zafałszowanego stearyną i parafiną – wosku pszczelego na przeżywalność czerwiu. W pierwszym roku analizie poddano czerw w rodzinach produkcyjnych, w następnym – te doświadczenia wykorzystano do analizy problemu w małych rodzinach (o mniejszej ramce) oraz na matecznikach podczas hodowli matek pszczelich. Dodatek stearyny i parafiny badano równocześnie, przy czym pod uwagę brano też pszczoły z grupy tzw. kontrolnej, który bytowały na czystym wosku. Wpływ obu substancji na czerw badano osobno. 10 proc., 30 proc. i 50 proc. zanieczyszczony wosk w węzie podawano pszczołom do odbudowy. Podobnie postępowano badając wychów mateczników, przy czym woskowe mateczniki zanieczyszczano analogicznymi dawkami substancji, a następnie larwy podawano do wychowu matkom pszczelim i rodzinom osieroconym.

Eksperyment 2018, obraz rozproszonego czerwiu odchowywanego w plastrach zbudowanych na podłożu woskowym zafałszowanym 10, 30 i 50% stearyny.

Okazało się, że przy zastosowaniu węzy ze stearyną przeżywalność czerwiu zmniejszyła się istotnie w porównaniu z przeżywalnością na plastrach i matecznikach zbudowanych z czystego wosku.

Okazało się również, że na plastrach zanieczyszczonych dodatkami czerw wyglądał jak tzw. czerw rozstrzelony. Mimo że matki składały w komórkach zdrowe jaja. czerw zamierał w pierwszych stadiach rozwoju. Według naukowców przyczyn należy szukać najprawdopodobniej w konsystencji mleczka pszczelego, na które oddziałują substancje pochodzące ze stearyny. Już 10-procentowe zanieczyszczenie węzy pszczelej stearyną zmniejsza przeżywalność czerwiu o 67 proc. W przypadku użycia do produkcji miseczek matecznikowych wosku zanieczyszczonego stearyną zdrowe mateczniki stanowiły tylko ok. 11% w porównaniu do prawie 89% zdrowych mateczników w grupie mateczników zbudowanych z czystego wosku

W przypadku wosku z domieszką parafiny nie zanotowano zauważalnego obniżenia przeżywalności czerwiu oraz procentu poziomu prawidłowo odchowanych mateczników.

Domieszka parafiny powoduje odkształcenie się komórek pszczelich, a nawet tzw. spływanie plastrów, co sprawia, że taki wosk jest nieprzydatny w gospodarce pasiecznej. Trzeba zaznaczyć, że w tym badaniu nie oceniano zdrowia dorosłych pszczół. Według naukowców wosk zanieczyszczony stearyną może być jedną z przyczyn CCD, czyli tzw. zjawiska masowego ginięcia pszczół. Zobacz film Pszczele Wieści na ten temat.

Źródło: M. Chęć, K. Olszewski, P. Dziechciarz i in., Effect of stearin and paraffin adulteration of beeswax on brood survival, „Apidologie” (2021), https://doi.org/10.1007/s13592-020-00833-7
Artykuł został pierwotnie opublikowany w numerze miesięcznika Pszczelarstwo w rubryce "Nowe Odkrycia". Dziękuję redakcji Pszczelarstwa za poprawki redakcyjne.