Polanka TV - Pszczele Wieści - o przyrodzie naukowo 013

Pierwsze badanie, które omawiamy dotyczy adaptacji roślin naparstnicy purpurowej do nowych zapylaczy w Ameryce Środkowej i Południowej. W ciągu 85 pokoleń rośliny przystosowały się do cech odpowiednich dla zapylania przez ptaki kolibry. Naparstnica purpurowa została wprowadzona na teren Kostaryki w 1928 roku i Kolumbii w 1932 roku w celach ozdobnych. Jej pierwotny obszar występowanie to Europa. W nowym środowisku musiała się w związku z tym przystosować do nowych zapylaczy. Badanie wykazało, że kwiaty naparstnicy purpurowej w Kolumbii i w Kostaryce wyewoluowały w dłuższe rurki korony, zwiększając je odpowiednio o 13% i 26%. Ta adaptacja sprawiła, że kwiaty lepiej nadają się do zapylania przez ptaki. Kolibry mogą być bowiem bardziej korzystnymi zapylaczami niż trzmiele, przenosząc jej pyłek na większe odległości i zmniejszając ryzyko samozapłodnienia.

Niewiele wiadomo na temat odporność pszczoły wschodniej.

Innym omawianym tematem jest odporność pszczół wschodnich Apis cerana na roztocza Varroa w porównaniu do pszczół miodnych Apis mellifera. Jednak wiedza na temat odporności A. cerana jest ograniczona i opiera się na niewielu starszych badaniach, pomimo popularności tych badań i wyciągania z nich wniosków w publikacjach przeglądowych. Wiele badań dotyczących rzekomych cech odporności pszczoły wschodniej miało wady metodologiczne, takie jak stosowanie roztoczy, które pasożytowały na pszczole miodnej europejskiej. Prawdziwa odporność mogła się różnić się od zgłoszonych wyników z takich obserwacji. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań, aby zrozumieć koewolucję A. cerana z Varroa, korzystając z mocniejszych dowodów dostępnych dla A. mellifera jako modelu. Twierdzenia o odporności oparte były na ograniczonych danych.

Nie ma wystarczających dowodów na skuteczność kliniczną pyłku pszczelego.

Dalej program omawia metaanalizę przeprowadzoną na temat terapeutycznego działania pyłku, w tym pyłku z różnych traw i pyłku pszczelego, przyjmowanego doustnie w przypadku chorób niealergicznych. Badacze przeanalizowali 117 badań dotyczących tego tematu i stwierdzili, że tylko 5 badań analitycznych było istotnych z punktu widzenia naukowego, z czego jedno dotyczyło wpływu pyłku pszczelego m.in. na wydolność fizyczną sportowców. Wykazało ono, że pyłek pszczeli nie poprawia znacząco wydolności fizycznej ani wytrzymałości sportowców. Jednak inne badanie wykazało, że pyłek pszczeli być może mógłby być suplementem dla pacjentów onkologicznych podczas leczenia. Jednak dowody na kliniczną skuteczność pyłku pszczelego są bardzo ograniczone i nie można wyciągnąć żadnych wniosków dotyczących jego skuteczności w zastosowaniu medycznym. Inne badania wykazały pozytywne efekty ekstraktów z pyłku kwiatowego w leczeniu łagodnego przerostu prostaty i objawów wazomotorycznych u kobiet. Potencjalne ryzyko spożycia pyłku obejmuje zapalenie wątroby, reakcje alergiczne i interakcje z chorobami. Komercyjnie produkowane i standaryzowane ekstrakty pyłku mogą być bezpieczniejsze niż pyłek kupowany bezpośrednio od pszczelarzy. Dobrze przeprowadzona metaanaliza dostarcza wyższą jakość na temat stanu wiedzy dotyczącej skuteczności medycznej niż pojedyncze badania. Postuluje się dalsze badania, ale nie wyklucza się możliwych terapeutycznych korzyści związanych z pyłkiem i bioaktywnymi związkami chemicznymi na podstawie wstępnych poświadczeń w nauce.

Źródła:

ad 1: Antonelli M, Donelli D, Firenzuoli F. Therapeutic efficacy of orally administered pollen for nonallergic diseases: An umbrella review. Phytotherapy Research. 2019; 33: 2938–2947. https://doi.org/10.1002/ptr.6484
ad 2: Mackin CR, Peña JF, Blanco MA, Balfour NJ, Castellanos MC. Rapid evolution of a floral trait following acquisition of novel pollinators. J Ecol. 2021; 109: 2234–2246. https://doi.org/10.1111/1365-2745.13636
ad 3: Grindrod, I., Martin, S.J. Varroa resistance in Apis cerana: a review. Apidologie 54, 14 (2023). https://doi.org/10.1007/s13592-022-00977-8

Film powstał dzięki finansowaniu Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”