A co na to zapylacze?

Dla wielu organizmów, w tym owadów zapylających i pszczół, pyłek kwiatowy jest podstawowym źródłem białka i mikroelementów potrzebnych do życia. Bogate w składniki odżywcze wnętrze ziarna pyłku jest chronione przez zewnętrzną powłokę (dwuwarstwową). Otoczka zbudowana jest z twardych biopolimerów. Egzyna, przesycona sporopoleniną, nie rozkłada się nawet w reakcji z wodorotlenkiem potasu, stężonym kwasem solnym i siarkowym [przyp. – JJ].

Do tej pory nauka nie potrafiła rozwiązać zagadki, jak ów pyłek jest trawiony przez pszczoły i inne owady zapylające.

Niedawno w czasopiśmie „Current Biology” opublikowano artykuł, który zdaniem autorów, jest pierwszą pracą dokumentującą stymulowanie procesu kiełkowania pyłku znajdującego się w nektarze przez obficie występujące w nim bakterie Acinetobacter. Okazało się, że bakterie te potrafią wysyłać sygnał chemiczny, który powoduje kiełkowanie pyłku i pękanie jego twardej otoczki, umożliwiając im dostęp do składników odżywczych protoplazmy. Dzięki temu nektar zostaje wzbogacony w substancje białkowe (azot), co pozwala bakteriom intensywnie się namnażać. Okazało się, że jest to proces korzystny dla bakterii, zapewniający im wzrost nawet w środowisku o ograniczonych zasobach odżywczych.

Wiadomo, że zmiany zachodzące w nektarze dzięki drobnoustrojom nektarowym mają wpływ na żerowanie zapylaczy, a także zapylanie.

Dalsze badania nad interakcjami drobnoustrojów i pyłków mogą dostarczyć informacji na temat wielu aspektów ekologii zapylania, w tym ekologii drobnoustrojów kwiatowych, pozyskiwania składników odżywczych z pyłku przez zapylacze oraz kiełkowania pyłków w celu rozmnażania roślin. Autorzy twierdzą, że odkrycie to otwiera drzwi do wielu ekscytujących badań, choćby takich, które doprowadzą do odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób bakteriom udaje się „włamać” do pyłku? Innym zagadnieniem, które nurtuje amerykańskich naukowców, jest fakt, że Acinetobacter często występuje na ciałach owadów zapylających. Badacze chcą się dowiedzieć, czy bakterie „działają” także na korzyść zapylaczy, oraz czy mogą ograniczać zapylanie, powodując kiełkowanie pyłku przed zapyleniem.

Posłuchaj także odcinków podkastu Radio Warroza: "Ewolucja zapylania kwiatów" i "Co czują owady?" oraz przeczytaj jak pszczoły kałem walczą z szerszeniami.

Źródło: B. Crowley, A. Russell, Plant biology: Nectar bacteria grow by germinating and bursting pollen, „Current Biology” 31.19 (2021): DOI:https://doi.org/10.1016/j.cub.2021.08.024

Więcej skrótów badań naukowych po polsku znajdziesz tutaj. Artykuł został pierwotnie opublikowany w numerze miesięcznika Pszczelarstwo w rubryce "Nowe Odkrycia". Dziękuję redakcji Pszczelarstwa za poprawki redakcyjne.