Pszczoła miodna a rozwój trzmiela ziemnego

Zagęszczenie rodzin pszczoły miodnej a rozwój gniazd odchowu trzmiela ziemnego (Bombus terrestris).

Dzikie pszczoły wymierają w skali lokalnej i globalnej. Intensywny chów pszczoły miodnej pozostaje w ścisłym związku z zapylaniem upraw. Jednocześnie, jak wynika z wielu badań, pszczoły miodne w pasiekach mogą konkurować z pszczołami żyjącymi dziko, uszczuplając (a nawet doszczętnie eksploatując) ich zasoby pokarmowe. Podejrzewano, że w krajobrazach zmodyfikowanych przez człowieka duże zagęszczenie rodzin pszczelich może negatywnie wpływać na rozwój gniazda (biomasę) trzmieli, co z kolei jest ważną cechą determinującą ich kondycję. Belgijscy naukowcy postanowili to sprawdzić w rejonie Flandrii, czyli krajobrazie mocno zmodyfikowanym przez człowieka. W tym celu wybrali do badań 11 lokalizacji o zróżnicowanym krajobrazie: od miejskiego po rolniczy. W każdej z nich wyróżniono obszar mocno napszczelony (średnio blisko 8 rodzin na km²) oraz obszar słabo napszczelony.  

Badania przeprowadzano na rodzinach trzmielich, wystandaryzowanych, zakupionych w Belgii. W każdej z nich była matka i ok. 45 robotnic. Kolonie zostały przebadane na obecność pasożytów, aby wykluczyć ich wpływ na wynik. Wraz umieszczeniem trzmieli w obszarach badawczych, usunięto z ulików pakiet z pokarmem cukrowym, dostępny w sprzedaży komercyjnej. W centrum każdej lokalizacji umieszczono po trzy uliki z trzmielami.

Wyhodowane gniazda B. terrestris miały większy wzrost biomasy w ciągu 8 tygodni w pasiekach o niskim napszczeleniu w porównaniu z gniazdami zlokalizowanymi w pasiekach o dużym zagęszczeniu rodzin. Efekt ten był widoczny głównie w lokalizacjach miejskich (gniazda w miejscach o małym zagęszczeniu pni pszczelich miały o blisko 100 g większy wzrost biomasy w porównaniu z gniazdami w silnie napszczelonych obszarach miejskich). Zatem to gęstość pni pszczelich jest czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę w odniesieniu do konkurencji międzygatunkowej między udomowionymi pszczołami miodnymi a trzmielami. Zobacz film Pszczele Wieści na ten temat.

Źródło: I. Meeus, L. Parmentier, M. Pisman, Reduced nest development of reared Bombus terrestris within apiary dense human-modified landscapes, „Scientific Reports”,
11/2021, https://doi.org/10.1038/s41598-021-82540-6

Artykuł został pierwotnie opublikowany w numerze miesięcznika Pszczelarstwo w rubryce "Nowe Odkrycia". Dziękuję redakcji Pszczelarstwa za poprawki redakcyjne.