Czym jest bioróżnorodność i czy wymieramy?

"Ten epizod, którym jest obecność naszego gatunku na tej planecie, z punktu widzenia funkcjonowania biosfery, nie ma większego znaczenia i mieć nie będzie."

Zapraszam do wysłuchania, na kanale Copernicus Center of Interdisciplinary Studies, interesującej świeżej rozmowy z profesorem Januarym Weinerem, który jest biologiem i ekologiem ewolucyjnym z dużym dorobkiem naukowym. Poruszone w niej zostały m.in. takie zagadnienia jak: spadek różnorodności gatunkowej owadów, zapylaczy oraz potencjalne zagrożenia, jakie być może to rodzi na przyszłość: dla naszych (cywilizacyjnych) wartości, emocji, estetyki oraz stabilności naszej cywilizacji. Żeby nieco zachęcić pozwolę sobie załączyć niewielkie fragmenty tej rozmowy.

"...To co my o tym wiemy dotyczy najbardziej spektakularnych kręgowców... a to jest niewielka frakcja, która decyduje o funkcjonowaniu biosfery. Natomiast o tym co naprawdę decyduje o funkcjonowaniu biosfery tzn. bezkręgowce i mikroorganizmy, my prawie nic nie wiemy. My nawet nie wiemy ile jest gatunków, w związku z tym mówienie, że wiemy, że jest spadek bioróżnorodności jest nie całkiem dokładne.

Przede wszystkim musimy ustalić zagrożenia dla kogo. Jest taki sposób emocjonalnego wyrażania się o tym, że cierpi przyroda. Otóż życie na Ziemi trwa prawie 4 miliardy lat. Nie takie wymierania były. Ten epizod, którym jest obecność naszego gatunku na tej planecie, z punktu widzenia funkcjonowania biosfery, nie ma większego znaczenia i mieć nie będzie. Natomiast nasz gatunek jest oczywiście tym zainteresowany i oto możemy się spytać.

Tępimy owady dlatego, że niektóre gatunki są szkodliwe. Przeszkadzają w naszym rolnictwie i różnych sprawach. Nie potrafimy robić tego selektywnie w związku z tym giną również inne owady. To jest główny powód tej redukcji...

Zawsze było tak, że jakiemuś wielkiemu wymieraniu towarzyszyła później radiacja, czyli szybkie tworzenie się nowych gatunków. Czy my wiemy, że jak to wymieranie będzie się zbliżać do końca nastąpi taki bujny rozkwit bioróżnorodności?

Jestem tego pewien...

A czy nasz gatunek jest narażony na wymarcie? 

Zdecydowanie nie. Przynajmniej nie teraz...." mówi ekolog ewolucyjny prof. January Weiner.

Współcześnie w obiegu naukowo popularyzatorskim (tak jak w innych dziedzinach) zaczyna dominować medium audiowizualne, ale gdyby ktoś miał ochotę dodatkowo zapoznać się w tym temacie z naukowym stanem wiedzy w dziedzinie ekologii (czyli doczytać), to serdecznie zachęcam do zapoznania się z publikacjami profesora Weinera. Przede wszystkim, podręcznikiem akademickim dla ekologów: "Życie i ewolucja biosfery - podręcznik ekologii ogólnej" PWN 2006. Niebawem ukaże się wydanie trzecie poprawione i uzupełnione. Ale także z esejami popularno-naukowymi, do znalezienia w zasobach internetu, takimi jak:

1999: „Ekokalipsa”. Znak 12 (535): 51-68
2001. Czy niszczenie różnorodności biologicznej stanowi zagrożenie cywilizacyjne? Prace Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU 4: 7-20
2007. Kłopoty z bioróżnorodnością. Wszechświat 108 (7-9), 177-180
2009: Czy istnieje równowaga w przyrodzie? fakty i mity. Wszechświat 110, 7-9 (4-9)
2002. Hipoteza Gai: geneza i inspiracja. Prace Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU, 5, 51-60
2010: Nasza wrażliwa cywilizacja (wywiad). Znak 662-663: 118-124