Sposoby na szerszenie żółtonogie, stosunek pszczelarzy do przyrody

Polanka TV - Pszczele Wieści - o przyrodzie naukowo 034

Vespa velituna niedaleko Polski

W październiku 2023 roku w Słowacji, w Palarikowie, odkryto nowy gatunek szerszenia Vespa velutina, który rozprzestrzenia się w Europie od 2005 roku, kiedy po raz pierwszy pojawił się we Francji. Prawdopodobnie przywieziony przez człowieka, stanowi zagrożenie dla pszczelarzy, ponieważ potrafi niszczyć rodziny pszczele. Odkryte gniazdo kolonii miało około 75 cm wysokości i 50 cm średnicy, zawierało 3349 komórek, z czego 1856 było zajętych. Ekspertka z Francji zasugerowała, że stosowanie pułapek feromonowych może pomóc w kontrolowaniu populacji tych szerszeni. Lokalni pszczelarze są zaniepokojeni rozprzestrzenianiem się tego gatunku, który wyrządza poważne szkody w pasiekach.

Porównanie skuteczności i selektywności pułapek

Zbadano różne rodzaje pułapek, zarówno dostępne komercyjnie, jak i domowej roboty oparte o mieszankę wody, cukru i drożdży. Badania przeprowadzone w Galicji polegały na rozmieszczeniu 24 pułapek czterech różnych typów, w odległości kilometra od siebie, i zbieraniu danych przez kilka tygodni. Wyniki pokazują, że chociaż niektóre pułapki były bardziej skuteczne w łapaniu szerszeni, to były również przy okazji mniej selektywne, chwytając liczne owady niebędące celem, w tym chronione. Budzi to uzasadnione obawy co do wpływu ekologicznego tych pułapek, ponieważ niemała  innych pożytecznych owadów jest zabijana razem z szerszeniami. Ostatecznie dylemat polega na tym, czy pozostawić szerszenie bez kontroli, co szkodzi rodzimemu ekosystemowi i pszczelarzom, czy też je łapać, a tym samym nieumyślnie szkodzić innym zapylaczom.

Żołna pszczołojad jako potencjalny regulator

Badanie przeprowadzone w centralnej Portugalii polegało na analizie m.in. wypluwek pewnego ptaka, który w Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej, w celu określenia jego preferencji pokarmowych. Wyniki wskazują, że pszczoły miodne stanowią znaczną część diety ptaka, obok innych owadów błonkoskrzydłych w tym inwazyjnego w Europie Vespa velutina. Czy żołna mogła by być sojusznikiem w walce z tym inwazyjnym gatunkiem, skoro stanowi on jej przekąskę? Na razie za wcześniej na odpowiedź.

Czy drobni pszczelarze brazylijscy są skłonni dbać o przyrodę?

Omawiamy badanie socjologiczne przeprowadzone wśród drobnych rolników w Pernambuco w Brazylii. Badacze porównali dwie grupy: tych, którzy uprawiają meliponikulturę, i tych, którzy tego nie robią. Porównano ich stosunek do przyrody i gotowość do jej ochrony za pieniądze. Uczestnikom zadano pytania o uczucia wobec różnych lokalnych zwierząt, podzielonych na te wywołujące pozytywne, negatywne lub ambiwalentne emocje. Co ciekawe, choć pszczelarze od pszczół bezżądłowych wykazywali silniejsze emocjonalne przywiązanie do przyrody, byli mniej skłonni do finansowego wspierania działań ochronnych w porównaniu z osobami niezajmującymi się pszczołami.

Źródła:

ad 1: Dymak 12/2024

ad 2: Rojas-Nossa, S.V.; Mato, S.; Feijoo, P.; Lagoa, A.; Garrido, J. Comparison of Effectiveness and Selectiveness of Baited Traps for the Capture of the Invasive Hornet Vespa velutina. Animals 2024, 14, 129

ad 3: Onofre, N.; Portugal e Castro, M.I.; Nave, A.; Cadima, I.S.P.; Ferreira, M.; Godinho, J. On the Evidence of the European Bee-Eater (Merops apiaster) as a Predator of the Yellow-Legged Hornet (Vespa velutina) and Its Possible Contribution as a Biocontrol Agent. Animals 2023, 13, 1906

ad 4: Amâncio de Carvalho, R. M., Gomes Arandas, J. K. ., Feitosa Martins, C. ., da Nóbrega Alves, R. R., & Chaves Alves, A. G. (2024). Are beekeepers conservation-friendly? A study on attitudes and values toward animals among small-scale farmers. Ethnobiology and Conservation, 13

Film powstał dzięki finansowaniu Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”