Magia, dezinformacja, technosceptycyzm i technooptymizm

Polanka TV - Pszczele Wieści - o przyrodzie naukowo 021

Rytualne aspekty ukraińskiego pszczelarstwa

Etnolożka z Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie omawia temat rytuałów pszczelarskich, które mają długą historię sięgającą paleolitu. Rozmowa dotyczy śladów tych rytuałów w różnych kulturach, począwszy od Egiptu, Sumeru, Babilonu, aż po cywilizacje greckie, rzymskie, germańskie i słowiańskie. Autorka artykułu zauważa, że informacje na temat rytuałów z terenów słowiańskich, zwłaszcza ukraińskich, są mniej obfite niż z innych kultur, co skłoniło ją do bliższego przyjrzenia się temu zagadnieniu. Poruszamy także kwestię destylacji rytuałów pszczelarskich w kontekście chrześcijaństwa, zauważając zmiany w postrzeganiu pszczół - od członków rodziny pszczelarza do istoty boskiej użytecznej dla człowieka, a następnie do instrumentu służącego człowiekowi w epoce industrialnej. Współczesne pozostałości rytuałów pszczelarskich można odnaleźć w obrzędach wigilijnych, weselnych, pogrzebowych oraz w tradycyjnych potrawach, takich jak kutia i koliwo. Również obyczaje związane z miodem, jak jego używanie jako prezentu na ślubie czy podarunek dla kobiet po porodzie, mają swoje korzenie w dawnych wierzeniach. Rozmowa kończy się refleksją na temat diablich pszczelarzy, którzy w przeszłości mieli reputację szkodników w społeczności pszczelarzy.

Dezinformacja w handlu miodem w internecie

Grupa naukowców m.in. z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie zajęła się dezinformacją dotyczącą handlu miodem nawłociowym w internecie, co może także pośrednio sprzyjać inwazji nawłoci kanadyjskiej i późnej. Autorzy artykułu podkreślają brak potwierdzonych dowodów na nadzwyczajne właściwości miodu nawłociowego, co może być zaskoczeniem dla niektórych osób, biorąc pod uwagę rozpowszechnienie informacji o tych właściwościach w sieci tym bardziej, że niektóre badania potwierdzające jego wyjątkowe właściwości nie zostały uwzględnione ze względu na brak publikacji w renomowanych czasopismach naukowych. Omawiana jest również rola dezinformacji w propagowaniu mitów na temat miodu nawłociowego, co może wpływać na preferencje konsumentów i pszczelarzy.

Kolejne zagadnienie poruszane w rozmowie dotyczy szkodliwego wpływu inwazji nawłoci na bioróżnorodność roślinną, co może negatywnie wpłynąć na różnorodność dietetyczną pszczół miodnych oraz innych zapylaczy. Badania wskazują na konsekwencje ekologiczne związane z rozprzestrzenianiem się nawłoci za pomocą pszczół miodnych, co może prowadzić do zmniejszenia populacji innych zapylaczy i spadku produktywności roślin. Rozmowa kończy się refleksją na temat krótkoterminowych i długoterminowych perspektyw pszczelarzy oraz społeczności, które mogą być uwikłane w system w którym niedobór pożytków dla pszczół miodnych może generować kryzysy.

Technooptymizm, technosceptycyzm, zaprzeczanie i uwikłanie w amerykańskim przemyśle pszczelarskim

Socjolog w artykule przedstawia trudną sytuację pszczelarzy, którzy zmagają się z problemami ekologicznymi i ekonomicznymi, takimi jak masowe ginięcie pszczół (Colony Collapse Disorder, CCD). Od 2011 roku coroczne zimowe spadki populacji pszczół na poziomie 40-50% są normą w USA i Kanadzie, co kontrastuje z wcześniejszym stanem. Pszczelarze uwikłanie w przemysłowe rolnictwo sami także tworzą system pszczelarstwa przemysłowego. Zaprzeczając sobie lawirują pomiędzy technoptymizmem i technosceptycyzmem. Technoptymiści, tacy jak Randy Oliver, wierzą w możliwości nauki i technologii, stosując nowoczesne metody hodowli, aby minimalizować straty związane z uwikłaniem się w przemysłowy system zapylania usługowego. Technosceptycy natomiast preferują tradycyjne metody i podkreślają, że technonauka nie zawsze oferuje uniwersalne rozwiązania dostosowane do lokalnych warunków. Problem nie dotyczy tylko technologii, ale ma głębsze korzenie w antropocentrycznym podejściu do natury.

Pszczelarz w wywiadzie przeprowadzonym przez autora powiedział, że kupił bydło w obawie przed przyszłością pszczelarstwa, co sugeruje potrzebę dywersyfikacji działalności. Pszczelarze zmagają się z wieloma problemami, takimi jak choroby pszczół i zmiany klimatyczne, co wpływa na zdrowie pszczół i prowadzi do kryzysów w sektorze. Na końcu debatujemy czy technonaukowe podejście, takie jak częsta wymiana matek pszczelich, jest właściwe, czy też konieczne są bardziej środowiskowo odżywalne metody. Piotr sugeruje, że powinniśmy dążyć do ewolucyjnych, a nie rewolucyjnych zmian, aby przygotować się na przyszłe kryzysy i promować lokalną hodowlę pszczół. Ja twierdzę, że najpierw konieczne jest uświadomienie sobie problemów i wyjście z zaprzeczenia, aby wdrażać skuteczne strategie ochrony pszczół.

Źródła:

ad 1: https://doaj.org/article/718dc568d2ac4153980acad600198c44
ad 2: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/ele.13645
ad 3: https://doi.org/10.1111/soru.12280

Film powstał dzięki finansowaniu Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II”