Bartnik i weterynarz o bartnictwie - Bartłomiej Molasy
Po dłuższej przerwie gościem podkastu Radio Warroza jest ponownie Bartłomiej Molasy - weterynarz praktyk po Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, który zajmuje się głównie pszczołami, bartnictwem i prawdopodobnie niebawem zostanie doktorantem na Uniwersytecie Jagiellońskim. Chce rozwijać się w dziedzinie ekologi pszczół miodnych.
- Wstęp 00:00
- Bractwo Bartne 01:27
- Neobartnictwo czy rekonstrukcja historyczna? 08:18
- Dzika czy udomowiona 24:00
- Bartnicy Sudetów 38:39
- Pszczelarstwo bez leczenia 45:12
- Wyścig szczurów w nauce 01:00:01
Bractwo Bartne
Bartłomiej należy do Bractwa Bartnego, organizacji zajmującej się przywracaniem tradycji bartnictwa w Polsce. Podpytuję mojego gościa o cele tej organizacji oraz motywacje poszczególnych jej członków do zajmowania się bartnictwem. Rozmowa płynnie przechodzi nam do tematu różnic pomiędzy bartnictwem historycznym, a współczesnym. Bartłomiej przyznaje, że w przypadku współczesnego bartnictwa taka skrajna rekonstrukcja byłaby możliwa, choć bardzo wymagająca. Adaptacja bartnictwa jako dziedzictwa kulturowego do współczesnych czasów pozwala mu przetrwać. Cele i interakcje ludzi, pszczół oraz środowiska w nowoczesnym bartnictwie są odmienne od tradycyjnego. Bartnictwo zostało wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w 2016 roku, a w 2020 roku na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. To uhonorowanie i podkreślenie znaczenia tej tradycji ułatwia pozyskiwanie środków na jej propagowanie i badania z tym związane.
Dzika czy udomowiona?
Następnie rozmawiamy o moim flagowym temacie, czyli o tym, czy pszczoła miodna powinna być uznawana za zwierzę dzikie czy udomowione. Bartłomiej twierdzi, że jest to złożona kwestia, ponieważ pszczoły miodne mają cechy zarówno dzikich, jak i udomowionych gatunków. Sugeruje, że kontekst i konkretna sytuacja są ważnymi czynnikami w określeniu. Z kolei ja sugeruję na przykładach, że rozróżnienie między "udomowieniem" a "oswojeniem" jest istotne. Bartłomiej opisuje swoje własne podejście intuicyjne do pszczół dziko żyjących. Krytykuje dokarmianie rodzin w barciach i kłodach lub leczenia przeciw chorobom, ponieważ uważa, że jest to sprzeczne z pierwotnymi założeniami jaki temu przyświecały. Uważa, że najlepiej wspiera ono naturalną adaptację i przetrwanie pszczół, o ile mają ku temu odpowiednie warunki, co może być problemem.
Dalej nawiązujemy do projektu Bartnicy Sudetów, który początkowo miał na celu powieszenie 1000 uli w lesie i monitorowanie stopnia ich zasiedlenia bez ingerencji. Z twórcą tego projektu i pierwszym koordynatorem Konradem Zarembą rozmawiałem w pierwszym odcinku podkastu już 5 lat temu. Odcinek ten możesz posłuchać tutaj. Bartłomiej opowiada, że z czasem pojawiły się dyskusje na temat potencjalnego leczenie chorób, w celu zwiększenia przeżywalności pszczół w tym przedsięwzięciu. Według Bartłomieja Molasy do bartnictwa można podchodzić jak do obserwacji budek dla ptaków, czyli bez ingerencji aż po bardziej takie aktywne działanie.
Pszczelarstwo bez leczenia
Rozmawiamy też o tym jakie podejście mają bartnicy do pszczelarstwa treamtent free, czyli bez leczenia. Barłomiej dostrzega potencjalne korzyści tego podejścia, ale wyraża obawy co do wyzwań związanych z jego wdrożeniem. Gość omawia również inne metody pszczelarskie, takie jak "Czarna Skrzynka Darwina" lub pozwalanie pszczołom na swobodne naturalne rojenie.
Polska nauka i jej problemy
Na koniec pytam mojego gościa jako młodego polskiego naukowca i weterynarza o refleksje na temat polskiego środowiska akademickiego. Pewne systemowe problemy, które sprawiają, że świat akademicki jest mniej atrakcyjny niż jego idealistyczna początkowa wizja, którą miał kiedy zaczynał studia. Zbyt duży nacisk kładziony jest na publikowanie artykułów w celu awansu i kariery, a za mały na skupianiu się na jakości i trafności prowadzonych badań. Krytykujemy również hierarchiczną strukturę w polskim środowisku naukowym zwłaszcza tym związanym z pszczelarstwem, gdzie poglądy starszych profesorów bywają traktowane są jako niepodważalne.
Komentarze